aandrzejek
11-12-2003, 13:06
Co o tym sądzicie?
Bezprawna taksa
Dostępność usług notarialnych nie może być blokowana przez ich ceny
(INF. WŁ.) Rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie maksymalnych opłat pobieranych przez notariuszy okazało się niezgodne z konstytucją. Nie oznacza to jednak, że stawki notarialne zostaną obniżone. Parlament i minister mają pół roku na poprawienie prawa.
Art. 5 Prawa o notariacie zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego rzecznik praw obywatelskich po tym, jak dwa lata temu drastycznie wzrosła taksa notarialna. Podwyżki wyniosły częstokroć od 100 do 400 proc. (np. za sporządzenie testamentu trzeba zapłacić 50 zł, zamiast dotychczasowych 25 zł). Są to co prawda opłaty maksymalne, ale takich właśnie, zwłaszcza w dużych miastach, żądają notariusze; kodeks etyki zawodowej zabrania im przyciągania klientów niższymi stawkami.
Maksymalna taksa notarialna ustalana jest na podstawie rozporządzenia ministra sprawiedliwości. Rozporządzenie to zostało natomiast wydane na podstawie zaskarżonego art. 5 Prawa o notariacie, który stanowi, że "taksę ustala minister sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem finansów i po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Notarialnej". Rzecznik praw obywatelskich uznał taki przepis za zbyt ogólny, blankietowy, nie zawierający trybu wydania rozporządzenia ani wytycznych, co w rozporządzeniu powinno się znaleźć. Stanowienia prawa w ten sposób zabrania konstytucja, stwierdzając, że ustawowe upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno zawierać m.in. zakres regulowanych spraw i wytyczne dotyczące treści aktu.
Stanisław Trociuk, zastępca rzecznika praw obywatelskich, zaznaczył przed trybunałem, że obywatel w obrocie notarialnym nie ma prawa wyboru. Są bowiem czynności prawne wymagające sporządzenia aktu notarialnego, choćby przeniesienie własności nieruchomości. Nie można jednak wysokością opłat blokować obywatelowi dostępu do rozporządzania swoim mieniem.
Tę argumentację podzielił trybunał w uzasadnieniu wyroku, choć nacisk położył głównie na niekonstytucyjność delegacji ustawowej w Prawie o notariacie. Ponieważ zaskarżony przepis okazał się niezgodny z konstytucją, to samo odnosi się do rozporządzenia wydanego na jego podstawie.
Przepis ustawy, jak i rozporządzenie o taksach notarialnych na razie jednak nie tracą mocy. Trybunał zdecydował, że powinny obowiązywać do 30 czerwca przyszłego roku. Przez ten czas parlament powinien odpowiednio znowelizować Prawo o notariacie, a minister sprawiedliwości na podstawie noweli wydać nowe rozporządzenie.
(JBR)
Bezprawna taksa
Dostępność usług notarialnych nie może być blokowana przez ich ceny
(INF. WŁ.) Rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie maksymalnych opłat pobieranych przez notariuszy okazało się niezgodne z konstytucją. Nie oznacza to jednak, że stawki notarialne zostaną obniżone. Parlament i minister mają pół roku na poprawienie prawa.
Art. 5 Prawa o notariacie zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego rzecznik praw obywatelskich po tym, jak dwa lata temu drastycznie wzrosła taksa notarialna. Podwyżki wyniosły częstokroć od 100 do 400 proc. (np. za sporządzenie testamentu trzeba zapłacić 50 zł, zamiast dotychczasowych 25 zł). Są to co prawda opłaty maksymalne, ale takich właśnie, zwłaszcza w dużych miastach, żądają notariusze; kodeks etyki zawodowej zabrania im przyciągania klientów niższymi stawkami.
Maksymalna taksa notarialna ustalana jest na podstawie rozporządzenia ministra sprawiedliwości. Rozporządzenie to zostało natomiast wydane na podstawie zaskarżonego art. 5 Prawa o notariacie, który stanowi, że "taksę ustala minister sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem finansów i po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Notarialnej". Rzecznik praw obywatelskich uznał taki przepis za zbyt ogólny, blankietowy, nie zawierający trybu wydania rozporządzenia ani wytycznych, co w rozporządzeniu powinno się znaleźć. Stanowienia prawa w ten sposób zabrania konstytucja, stwierdzając, że ustawowe upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno zawierać m.in. zakres regulowanych spraw i wytyczne dotyczące treści aktu.
Stanisław Trociuk, zastępca rzecznika praw obywatelskich, zaznaczył przed trybunałem, że obywatel w obrocie notarialnym nie ma prawa wyboru. Są bowiem czynności prawne wymagające sporządzenia aktu notarialnego, choćby przeniesienie własności nieruchomości. Nie można jednak wysokością opłat blokować obywatelowi dostępu do rozporządzania swoim mieniem.
Tę argumentację podzielił trybunał w uzasadnieniu wyroku, choć nacisk położył głównie na niekonstytucyjność delegacji ustawowej w Prawie o notariacie. Ponieważ zaskarżony przepis okazał się niezgodny z konstytucją, to samo odnosi się do rozporządzenia wydanego na jego podstawie.
Przepis ustawy, jak i rozporządzenie o taksach notarialnych na razie jednak nie tracą mocy. Trybunał zdecydował, że powinny obowiązywać do 30 czerwca przyszłego roku. Przez ten czas parlament powinien odpowiednio znowelizować Prawo o notariacie, a minister sprawiedliwości na podstawie noweli wydać nowe rozporządzenie.
(JBR)