dostępne w wersji mobilnej muratordom.pl na Facebooku muratordom.pl na Google+
Strona 3 z 4
Pokaż wyniki od 41 do 60 z 72
  1. #41

    Domyślnie

    Cześć
    Podłączę się pod temat.
    Miałem mieć gaz, ale... Nie będę mieć przed zimą. Mam zalaną podlogowke i muszę coś zrobić. Właściwie potrzebuję rozwiązania tylko do odpowiedniego wygrzania podłogi. Podczas prac wykończeniowych będzie koza, ale muszę się pozbyć wilgoci z podłogi.
    Co poradzicie?
    W domu tylko podlogowka około 240m2. Dom teoretycznie energooszczędny.
    Myślałem o gotowym piecu np elterm wachmistrz.
    Ale trafiłem tu i zastanawiam się czy i jaka grzałka wygrzeje podłogi według "procedury" czyli do odpowiedniej temperatury wody w rurkach
    Jak mówię nie zależy mi na ogrzaniu domu do 20C ale przygotowaniu do kładzenia paneli i kafli.
    Z góry dziękuję za odpowiedzi.

  2. #42
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Cytat Napisał milsa666 Zobacz post
    Cześć
    Podłączę się pod temat.
    Miałem mieć gaz, ale... Nie będę mieć przed zimą. Mam zalaną podlogowke i muszę coś zrobić. Właściwie potrzebuję rozwiązania tylko do odpowiedniego wygrzania podłogi. Podczas prac wykończeniowych będzie koza, ale muszę się pozbyć wilgoci z podłogi.
    Co poradzicie?
    W domu tylko podlogowka około 240m2. Dom teoretycznie energooszczędny.
    Myślałem o gotowym piecu np elterm wachmistrz.
    Ale trafiłem tu i zastanawiam się czy i jaka grzałka wygrzeje podłogi według "procedury" czyli do odpowiedniej temperatury wody w rurkach
    Jak mówię nie zależy mi na ogrzaniu domu do 20C ale przygotowaniu do kładzenia paneli i kafli.
    Z góry dziękuję za odpowiedzi.
    Wszystko zależy od tego jaki będzie docelowy sposób ogrzewania domu. Jeśli elektrycznie, to można zainwestować w elektryczny kocioł. Co do mocy, to zależne jest również od taryfy elektrycznej, jeśli chcesz wygrzewać podłogi w taryfie G11, to wystarczy moc 6KW, jeśli G12 i wygrzewanie w strefie pozaszczytowej, to moc musi być większa, jakieś 9 KW.

  3. #43

    Domyślnie

    Docelowe ogrzewanie to na pewno gaz i kocioł kondensacyjny.
    Potrzebuję tylko wygonić wodę z podłogi, a potem żeby mi woda nie zamarzła w rurkach jak np. ekipa zniknie na tydzień w styczniu.
    Kociołek Elmetu kosztuje około 2k. Jakbym go kupił to potraktowałbym go później jako rezerwę.
    Z drugiej strony można mocno przyciąć koszty inwestując w grzałkę.
    Powiedzcie, jeżeli dobrze zrozumiałem, że grzałkę wkręcamy w coś ala zbiornik, np. grubą rurę. Do rury podłączamy zasilanie i powrót CO. Do tego jakiś termostat sterujący temperaturą wody w CO + zabezpieczenie podlogowki odcinający prąd grzałki (powyżej np. 50C) + grupa bezpieczeństwa (czy na pewno potrzebna?) + pompa (którą później wykorzystam do obiegowki CWU).
    Pozdrawiam

  4. #44
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Jeśli chcesz to mogę odsprzedać taki termostat do grzałki:
    http://allegro.pl/grzalka-eliko-do-b...195654255.html
    Musisz dokupić jedynie grzałkę o potrzebnej mocy. Ten termostat jest na maksymalną moc 12KW, 3 x 4KW. Ma podwójne zabezpieczenie temperaturowe.
    Termostat jest nowy, zdjęty z grzałki, pracował może z 2 miesiące. Wymieniony był na elektroniczny.
    Grzałkę z głowicą (termostatem) wkręcasz w kawałek rury o odpowiedniej średnicy, która jest podłączona do zasilania i powrotu ogrzewania podłogowego. Do tego pompa obiegowa. Kabel podłączasz pod zasilanie i grzeje.
    Myślę, że z mocą grzałki nie ma co przesadzać i 7,5KW czy 9KW spokojnie wystarczy a do samego odprowadzenia wilgoci i utrzymania np. 15 st C wystarczy 6KW. Układ umieszczony w dobrym miejscu może pozostać tam na zawsze i stanowić rezerwę np. w przypadku awarii kotła gazowego.
    Termostat po skręceniu na minimum grzeje do około 30 st C.
    Ostatnio edytowane przez Tomek B.. ; 22-10-2017 o 17:10

  5. #45

    Domyślnie

    Dzięki za odpowiedź.
    Jeżeli chodzi o termostat to potrzebuję czegoś z trochę niższą minimalną temperaturą. Po wygrzaniu chcę utrzymywać przepływ i niską temperaturę (funkcja przeciw zamarzaniu).
    A co z tzw grupą bezpieczeństwa. Czy nie będzie ona przypadkiem potrzebna przy wzroście temperatury wody w CO. Odpuszczając trochę przez naczynie wyrównawcze a później zawór bezpieczeństwa?

  6. #46
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Oczywiście, że zbiornik przeponowy również musi być.
    Obawiam się, że sam tego nie skompletujesz a nikt bezpłatnie czasu na to nie poświęci.
    Lepiej poszukaj jakiegoś używanego kotła elektrycznego o małej mocy.
    Bierz i się nie zastanawiaj:
    https://www.olx.pl/oferta/elektryczn...tml#890a72a4bc

    https://www.olx.pl/oferta/kociol-ele...tml#890a72a4bc

    https://www.olx.pl/oferta/elektryczn...tml#890a72a4bc
    Ostatnio edytowane przez Tomek B.. ; 22-10-2017 o 17:44

  7. #47

    Domyślnie

    No to mi pojechałeś po ambicji
    Mam pojęcie o układach elektrycznych, sterowaniu, itd...
    Układ wydaje się prosty. Po dołożeniu zabezpieczeń np. od awarii termostatu wyłączających grzałki będzie ok.
    Wykonanie części hydraulicznej powierzę moim hydraulikom, którzy zrobili CWU i CO, a część prądową zrobię sam.
    Układ zostawię jako rezerwę po doprowadzeniu gazu.

  8. #48

    Domyślnie

    Kompletuję zestaw.
    Na razie mam grzałkę(elko 3x2000W), rurę, mufy do grzałki, oraz grupę bezpieczeństwa w drodze.
    Jaki stycznik, termostat pokojowy i pompę dobrać?
    Wszystko będzie w piwnicy.
    Za domem dodatkowo leży niewielki bufor 650l.
    Potrzebowałbym dobrać części pod tymczasowe ogrzewanie z rurki, plus ewentualnie zastąpić je tym niewielkim buforem.
    Wylewki mam mieć anhydrytowe.
    Za 2 dni będą lane.
    Linki Jaśka wygasły.
    Temat jest rozwinięty w wątku z buforem.
    Jednak na razie nie mam czasu go czytać.
    Proszę o wyrozumiałość.
    Ostatnio edytowane przez klaudiusz_x ; 14-11-2017 o 21:45
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  9. #49
    ELITA FORUM (min. 1000)
    cezary.pl

    Zarejestrowany
    Jan 2015
    Skąd
    Puszcza Stromecka
    Posty
    2.100

    Domyślnie

    E tam, zaraz wygasły. Trzeba mieć trochę ze szpiega.
    http://allegro.pl/ShowItem2.php/item...itle=przedmiot
    http://allegro.pl/ShowItem2.php/item...itle=przedmiot

    Pozdrawiam
    Cezary
    Mieszkam w parterówce bez kominów, 123 m2
    Dach: płyta warstwowa PIR 160/200, więźba dachowa z betonu i stali.
    Ściany: BK H+H i 200mm grafitu Etixx.
    Podłoga: 140mm płyty PIR, jastrych anhydrytowy.
    Rekuperator o3ozon 400m3/h
    Ogrzewanie 100% podłogowe i CWU zasilane z bufora 1000l
    Gruntowa PC Konceptus 7 kW zasila bufor.
    Poziome dolne źródło 150 mb PE32 w kurzawce.
    Awaryjnie w buforze grzałki elektr. 8 kW + 2 kW.
    Biokominek na etanol.
    PV 7,3 kWp na gruncie.

  10. #50

    Domyślnie

    Kliknij obrazek, aby uzyskać większą wersję

Nazwa:	IMG_20171209_222816.jpg
Wyświetleń:	916
Rozmiar:	90,2 KB
ID:	402765
    To moje tymczasowe ogrzewanie, które miało dać radę przez dłuższy okres czasu.
    Niestety, nie dało rady.
    Grzałka 3x2KW.
    Grzeje tylko z 2 grzałkami. Temperatura kociołka osiąga 59*C.
    Po podłączeniu 3 grzałki, woda zaczyna wrzeć.
    Słyszę to.
    Temperatura kociołka dobija do 86*C, nie czekam dłużej, może wybić zawór..
    Generalnie, muszę zrobić nowy kociołek z większej rury.
    Szkoda.

    Pompa Ibo beta ustawiona na max, czyli 45W.
    Ostatnio edytowane przez klaudiusz_x ; 09-12-2017 o 22:47
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  11. #51

    Domyślnie

    Cytat Napisał milsa666 Zobacz post
    Cześć
    Podłączę się pod temat.
    Miałem mieć gaz, ale... Nie będę mieć przed zimą. Mam zalaną podlogowke i muszę coś zrobić. Właściwie potrzebuję rozwiązania tylko do odpowiedniego wygrzania podłogi. Podczas prac wykończeniowych będzie koza, ale muszę się pozbyć wilgoci z podłogi.
    Co poradzicie?
    W domu tylko podlogowka około 240m2. Dom teoretycznie energooszczędny.
    Myślałem o gotowym piecu np elterm wachmistrz.
    Ale trafiłem tu i zastanawiam się czy i jaka grzałka wygrzeje podłogi według "procedury" czyli do odpowiedniej temperatury wody w rurkach
    Jak mówię nie zależy mi na ogrzaniu domu do 20C ale przygotowaniu do kładzenia paneli i kafli.
    Z góry dziękuję za odpowiedzi.
    Jeśli masz już kocioł niech ci przezbroją na propan weź butle 33kg i na 3 tygodnie ci starczy.

  12. #52
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Cytat Napisał klaudiusz_x Zobacz post
    Kliknij obrazek, aby uzyskać większą wersję

Nazwa:	IMG_20171209_222816.jpg
Wyświetleń:	916
Rozmiar:	90,2 KB
ID:	402765
    To moje tymczasowe ogrzewanie, które miało dać radę przez dłuższy okres czasu.
    Niestety, nie dało rady.
    Grzałka 3x2KW.
    Grzeje tylko z 2 grzałkami. Temperatura kociołka osiąga 59*C.
    Po podłączeniu 3 grzałki, woda zaczyna wrzeć.
    Słyszę to.
    Temperatura kociołka dobija do 86*C, nie czekam dłużej, może wybić zawór..
    Generalnie, muszę zrobić nowy kociołek z większej rury.
    Szkoda.

    Pompa Ibo beta ustawiona na max, czyli 45W.
    Coś musi być nie tak z przepływem. Jest za mały, wskazania samej pompy nie są miarodajne. Czy podłogówka jest dobrze odpowietrzona?
    Niczego nie musisz robić od nowa. Daj tam większe ciśnienie i pozwól podłogówce się odpowietrzyć. W tej chwili wszystko stoi w miejscu, pompa pracuje ale przepływu nie ma żadnego lub prawie żadnego.
    Ostatnio edytowane przez Tomek B.. ; 10-12-2017 o 10:06

  13. #53

    Domyślnie

    Wszystkie rotometry otwarte na full.
    Na razie ich nie reguluję.
    Podłogówka odpowietrzona.
    Zrobiłem to zaraz po napełnieniu układu, czyli we wtorek.
    Pompa pompuje, słychać pracę pompki, jak i przepływ wody na rozdzielaczach. To nie jest objaw zapowietrzenia, bo odpowietrzałem i słyszałem co oznacza powietrze w układzie.
    Rury zasilające rozdzielacze to pex fi26.
    Układ działa od wtorku w nocnej, a od piątku 22 godziny non stop.
    Kociołek wisi w piwnicy.
    Zawór mam chyba na 2 bary, nie pamiętam.
    Naczynie przeponowe od 1,5 bara.
    Podłogówka grzeje, powoli temperatura idzie w górę, tyle że mam prawie wszystkie okna na mikrowentylacji.
    Wylewka wylana lekko ponad 3 tygodnie temu.
    Płyty kg na poddaszu mam założone.
    Woda się leje po oknach, dobrze że dzisiaj wiało, miałem lekki przeciąg..
    Dodatkowo wstawiłem piecyk elektryczny od wczoraj, 1,25kw do wspomagania na parterze.
    Na wylocie z kociołka aktualnie 27*C.
    Minimalnie mniej dociera do rozdzielaczy.
    Podłoga dzisiaj w niektórych pokojach już grzeje, tz jest przyjemna dla stóp w skarpetkach.
    Nie ma mowy o tym by nie grzała.
    Powrót nadal chłodny, bardziej zimny.
    Ogrzewanie ruszyło przy temperaturze wew. 5*C
    Przypuszczam że grzałki siedzą w zbyt małej rurze i brak swobodnego przepływu wokół grzałek.
    Rura to stalówka 2".
    Ostatnio edytowane przez klaudiusz_x ; 10-12-2017 o 16:50
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  14. #54
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Cytat Napisał klaudiusz_x Zobacz post
    Wszystkie rotometry otwarte na full.
    Na razie ich nie reguluję.
    Podłogówka odpowietrzona.
    Zrobiłem to zaraz po napełnieniu układu, czyli we wtorek.
    Pompa pompuje, słychać pracę pompki, jak i przepływ wody na rozdzielaczach. To nie jest objaw zapowietrzenia, bo odpowietrzałem i słyszałem co oznacza powietrze w układzie.
    Rury zasilające rozdzielacze to pex fi26.
    Układ działa od wtorku w nocnej, a od piątku 22 godziny non stop.
    Kociołek wisi w piwnicy.
    Zawór mam chyba na 2 bary, nie pamiętam.
    Naczynie przeponowe od 1,5 bara.
    Podłogówka grzeje, powoli temperatura idzie w górę, tyle że mam prawie wszystkie okna na mikrowentylacji.
    Wylewka wylana lekko ponad 3 tygodnie temu.
    Płyty kg na poddaszu mam założone.
    Woda się leje po oknach, dobrze że dzisiaj wiało, miałem lekki przeciąg..
    Dodatkowo wstawiłem piecyk elektryczny od wczoraj, 1,25kw do wspomagania na parterze.
    Na wylocie z kociołka aktualnie 27*C.
    Przypuszczam że grzałki siedzą w zbyt małej rurze i brak swobodnego przepływu wokół grzałek.
    Rura to stalówka 2".
    Jeśli przepływy są ok to dlaczego tak bardzo wzrasta temperatura? Rura 2'' jest ok a 6 rurek grzewczych + rurka na kapilarę nie powinny blokować przepływu - jest tam wystarczająco miejsca na swobodny przepływ wody.
    Rozumiem, że przy rozdzielaczu nie ma termostatycznego zaworu mieszającego?
    Poza tym nie szalej z tak gwałtownym wygrzewaniem.
    Ostatnio edytowane przez Tomek B.. ; 10-12-2017 o 16:55

  15. #55

    Domyślnie

    Nic nie ma.
    Tylko zawory odcinające otwarte.
    Wszystko otwarte na full.
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  16. #56

    Domyślnie

    Cytat Napisał Tomek B.. Zobacz post
    Poza tym nie szalej z tak gwałtownym wygrzewaniem.
    Dopiero wczoraj dobiło do 25*C.
    Dzisiaj jest 27*C.
    Za mało jak na wygrzewanie.
    Dzień 1 – temperatura 25 st.C
    Dzień 2 – temperatura 30 st.C
    Dzień 3 – temperatura 35 st.C
    Dzień 4 – temperatura 40 st.C
    Dzień 5-6 – temperatura 45 st.C
    Dzień 7 – temperatura 38 st.C
    Dzień 8 – temperatura 30 st.C
    Dzień 9 – temperatura 25 st.C

    Brakuje mi tej 3 grzałki.
    Sam kociołek jest pod skosem.
    Od strony grzałek jest niżej by wyeliminować ewentualne powietrze .
    Ponadto pod dolnymi kołkami mocującymi do ściany podłożyłem grubsze nakrętki, by rurki zasilające szły nie w poziomie, a minimalnie w górę.

    Niestety nie dam rady w tym tygodniu zrobić nowego kotła.
    Najwcześniej w przyszłym tygodniu, a wtedy już muszę układać panele.
    Ostatnio edytowane przez klaudiusz_x ; 10-12-2017 o 17:20
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  17. #57
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Cytat Napisał klaudiusz_x Zobacz post
    Dopiero wczoraj dobiło do 25*C.
    Dzisiaj jest 27*C.
    Za mało jak na wygrzewanie.
    Dzień 1 – temperatura 25 st.C
    Dzień 2 – temperatura 30 st.C
    Dzień 3 – temperatura 35 st.C
    Dzień 4 – temperatura 40 st.C
    Dzień 5-6 – temperatura 45 st.C
    Dzień 7 – temperatura 38 st.C
    Dzień 8 – temperatura 30 st.C
    Dzień 9 – temperatura 25 st.C

    Brakuje mi tej 3 grzałki.
    Posługuj się bardziej wprowadzoną liczbą kwh a nie temperaturami.
    Kiedy u siebie wygrzewałem dom od 5 stopni C, to temperatura wody płynąca w podłogę nie przekraczała 25 stopni - po prostu nie dało się wyżej podnieść grzałką 7,5KW. Tak było przez prawie 3 miesiące, wewnątrz temperatura staneła na 20 stopniach.
    Na wszystko potrzeba czasu. Tak więc cierpliwości.
    Ostatnio edytowane przez Tomek B.. ; 10-12-2017 o 17:29

  18. #58

    Domyślnie

    Wiem, wiem.
    Tyle że nie mam 3 grzałki.
    Jakby była, to bym napisał, że ok.
    Przed podłączeniem kociołka, grzałem piecykami.
    Na poddaszu dzisiaj dobiło do 13*C.
    Od jutra halny.
    Pomoże wygonić trochę wilgoci i wspomoże podłogówkę
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  19. #59

    Domyślnie

    Wylewki mam anhydrytowe, 3 m3 wody zużyto do wylania.
    Średnia grubość liczona według powierzchni, to 6cm.
    Powierzchnia wylewek to prawie 130m2.
    Ostatnio edytowane przez klaudiusz_x ; 10-12-2017 o 17:33
    CO:Kocioł elektryczny 6kW + tania PC PW 8kW
    PV 9kWp na gruncie na starych zasadach.
    Ściany: protherma z perlitem+silikat drążony 24cm + 20cm eps 033 Piwnica bloczki betonowe+styrodur 10cm pod ziemią i 10cm eps 033 nad. Podłoga parter: 20cm eps 035+anhydrytowe wylewki parter z poddaszem 125m2.
    Poddasze skosy 35cm 037, jętki 15cm 039.

  20. #60
    ELITA FORUM (min. 1000) Avatar Tomek B..
    Zarejestrowany
    Jun 2011
    Skąd
    Piotrków Trybunalski
    Kod pocztowy
    97-300
    Posty
    1.846

    Domyślnie

    Cytat Napisał klaudiusz_x Zobacz post
    Wiem, wiem.
    Tyle że nie mam 3 grzałki.
    Jakby była, to bym napisał, że ok.
    Przed podłączeniem kociołka, grzałem piecykami.
    Na poddaszu dzisiaj dobiło do 13*C.
    Od jutra halny.
    Pomoże wygonić trochę wilgoci i wspomoże podłogówkę
    Wilgoć będziesz wyprowadzał przez co najmniej rok. Mogłaby tu pomóc wentylacja mechaniczna. Nie działa jeszcze?

Strona 3 z 4

Tagi dla tego tematu

Zwiń / Rozwiń Uprawnienia

  • Nie możesz zakładać nowych tematów
  • Nie możesz pisać wiadomości
  • Nie możesz dodawać załączników
  • Nie możesz edytować swoich postów
  •  
  • BB Code jest aktywny(e)
  • Emotikonyaktywny(e)
  • [IMG] kod jest aktywny(e)
  • [VIDEO] code is aktywny(e)
  • HTML kod jest wyłączony