Ze względów gospodarczych, które wymagają, aby nie wyburzać budowli już wzniesionych, ustawodawca w stanie faktycznym przewidzianym w art. 151 k.c. ogranicza realizację, przysługującego właścicielowi na zasadach ogólnych, roszczenia negatoryjnego o przywrócenie stanu poprzedniego (art. 222 § 2 k.c.). Tylko w trzech wypadkach właścicielowi, którego prawo zostało naruszone w wyżej opisanych okolicznościach, przysługuje roszczenie o usunięcie budynku lub innego urządzenia. Po pierwsze, gdy przekroczenie granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia było wynikiem winy umyślnej (zdaniem A. Stelmachowskiego (w
System Prawa Prywatnego, t. III, 2003, s. 297 - także rażącego niedbalstwa, co jest poglądem odosobnionym). Po drugie, roszczenie negatoryjne może znaleźć zastosowanie, gdy właściciel gruntu sąsiedniego bez nieuzasadnionej zwłoki sprzeciwił się przekroczeniu granic przy budowie. Pojęcie nieuzasadnionej zwłoki musi być interpretowane stosownie do okoliczności i nie można go konkretyzować przez podanie określonej miary czasu; natomiast pojęcie sprzeciwu powinno być interpretowane stosownie do zasad dotyczących wykładni oświadczeń woli wyrażonych w art. 65 k.c. (por. wyrok SN z dnia 21 czerwca 1972 r., III CRN 98/72, OSNCP 1972, nr 12, poz. 225). Po trzecie, roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przysługuje właścicielowi, jeżeli utrzymanie budowli grozi mu niewspółmiernie wielką szkodą. Szkoda będzie niewspółmiernie wielka, jeśli z porównania uszczerbku, jaki poniesie budujący przywracając stan poprzedni z uszczerbkiem, jaki poniesie właściciel nieruchomości sąsiedniej, jednoznacznie wynika, że uszczerbek właściciela jest znacznie większy niż uszczerbek budującego.
3. Niezwłoczne sprzeciwienie się właściciela sąsiedniego gruntu przekroczeniu jego granicy i okoliczność, że na skutek przekroczenia granicy grozi mu niewspółmiernie wielka szkoda, stanowią dwie niezależne od siebie przesłanki, z których każda uprawnia właściciela tego gruntu do żądania przywrócenia stanu poprzedniego (por. cytowany wyżej wyrok SN z dnia 21 czerwca 1972 r.).
4. W wypadku, gdy właściciel nie może żądać usunięcia budynku lub innego urządzenia lub rezygnuje z tego uprawnienia, może zgodnie z art. 151 zd. 2 k.c. żądać albo stosownego wynagrodzenia za ustanowienie odpowiedniej służebności gruntowej (tzw. służebności budynkowej), albo wykupienia zajętej części oraz tej części, która na skutek budowy straciła dla niego znaczenie gospodarcze. Należy podkreślić, że uprawnienie do wyboru wyżej wymienionych żądań przysługuje wyłącznie właścicielowi tego gruntu, którego granice zostały przekroczone przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia, nie zaś budującemu (por. uchwałę SN z dnia 29 grudnia 1987 r., III CZP 79/87, OSNCP 1989, nr 7-8, poz. 117, z glosą B. Kuczek, OSP 1991, z. 3, poz. 71; W. Kocon, Przekroczenie granicy